Thời tiết cực đoan: Toàn cầu ‘khốn đốn’ do biến đổi khí hậu

Các châu lục của thế giới đang phải đối mặt và chống chọi với các hiện tượng thời tiết cực đoan: lũ lụt, khô hạn, nắng nóng, thậm chí lạnh giá. Cuộc sống người dân bị đảo lộn và ảnh hưởng nặng nề do biến đổi khia hậu.

Một số nơi trên Thế giới phải đối mặt với cái nóng kỷ lục, kéo theo hạn hán và cháy rừng. Ảnh: Saostar

Lũ lụt, hạn hán và cháy rừng gây thiệt hại nặng nề ở hầu hết các châu lục

Châu Á

Hơn 1.200 người đã thiệt mạng do trận lở đất kinh hoàng tại tỉnh Cam Túc, Trung Quốc và hơn 500 người vẫn mất tích. Lũ lụt và lở đất ở Trung Quốc năm nay đã giết chết hơn 3000 người và khiến 12 triệu người phải rời bỏ nhà cửa. Mùa xuân năm ngoái vùng Tây nam Trung Quốc cũng đã phải chống trọi với một trận khô hạn được coi là tồi tệ nhất trong vòng một thế kỷ và sau đó vùng đất khô hạn này lại bị lũ lụt tàn phá.

Một đất nước Châu Á khác cũng đang phải gánh chịu những hậu quả tàn khốc của thiên tai là Pakistan với trận lụt tồi tệ nhất kể từ năm 1929. Cơn mưa dữ dội cuối tháng 7 vừa qua đã khiến mực nước sông Indus dâng cao, nhấn chìm một vùng lãnh thổ rộng lớn của Pakistan, khiến ít nhất 1.600 bỏ mạng, hơn 2 triệu người mất nhà ở và khoảng 20 triệu người chịu ảnh hưởng.

Châu Phi

Trận hạn hán tồi tệ mùa hè năm nay khiến tình trạng đói nghèo thêm trầm trọng, ảnh hưởng tới 10 triệu người ở 4 quốc gia Tây Phi. Tại Niger, đất nước bị ảnh hưởng sâu sắc nhất, 7,1 triệu người chịu cảnh đói ăn vì mất gia súc và mùa màng trong khi giá ngũ cốc leo thang gấp đôi. Trong khi đó, năm ngoái mưa dữ dội đã phá hủy hoa màu và khiến tình hình sản xuất các loại ngũ cốc ở các quốc gia Tây Phi bị ảnh hưởng nghiêm trọng, kể cả nước láng giềng Chad và Nigeria.

Châu Mỹ

Tháng 4 năm nay, trận lụt và sạt lở đất đã tấn công Rio de Jaaneiro của Brazil sau khi trận mưa như trút nước chưa từng có trong bốn thập kỷ đã khiến 212 người bỏ mạng. Lũ lụt một lần nữa hoành hành trở lại vào tháng 6 ở các bang Alagoas và Pernambuco của Ấn Độ, khiến ít nhất 1000 người mất tích.

Châu Âu

Các nước miền Trung và Đông Âu như Ba Lan, Đức, Hungary, Slovakia cũng phải chịu đựng trận lũ tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ hồi tháng 5 và tháng 6 năm nay. Nước Anh thì trải qua sáu tháng đầu năm khô hạn nhất kể từ năm 1929 trong khi nước Nga đang chật vật đối phó với tình trạng cháy rừng trên diện rộng do khí hậu khô nóng, gây thiệt hại 200 000 ha rừng.

Bắc Cực

Đầu tháng 8 một khối băng có diện tích 260 km vuông được phát hiện đã tách khỏi dòng sông băng ở Greenland, phía sát Bắc Cực. Đây là đảo băng lớn nhất tách ra ở Bắc Cực trong nửa thế kỷ quan sát. Nhiệt độ của một mùa hè nóng nhất trong vòng 150 năm lịch sử khí hậu toàn cầu được coi là nguyên nhân gây ra hiện tượng này.

Lạnh giá như đang sống ở “Sao Hỏa’

Nước Anh

Nước Anh vẫn còn co ro trong giá rét khi nhiệt độ ở một số nơi đã xuống -10 độ C. Theo Dailymail, sáng 9/1 (theo giờ địa phương), cảnh sát Scotland đã xử lý 25 vụ tai nạn giao thông đường bộ trong vòng 1 giờ vì băng giá. Dự báo, nhiệt độ tại sẽ còn giảm xuống và thời tiết băng giá sẽ còn kéo dài trong vài ngày tới.

Băng tuyết cũng bao phủ nhiều vùng quê của nước Anh. Ảnh Saostar

Nước Mỹ

Nước Anh đang rất lạnh, nhưng vẫn chưa là gì nếu so sánh với khu vực Bắc Mỹ, với nhiệt độ có nơi nhiệt độ giảm xuống tới -70 độ C. Ngoài nhiệt độ thấp, sức gió có lúc lên tới 144km/h còn gây ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống của hơn 100 triệu người tại nước này.

Cụ thể trong ngày 7/1, nhiệt độ tại đỉnh núi Washington, đỉnh núi cao nhất vùng Đông Bắc nước Mỹ, hạ xuống mức -68 độ C, lập kỷ lục lạnh thứ hai trên hành tinh (sau Nam Cực).

Theo The Sun, đợt giá rét sau “bom bão tuyết” tại Mỹ đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 19 người và cho tới nay, tuyết vẫn bao phủ một khu vực rộng lớn từ bang Texas đến Wisconsin. Hoạt động giao thông tại miền Đông nước Mỹ cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Hơn 6.000 chuyến bay bị hủy hoặc trì hoãn do ảnh hưởng từ bão tuyết. Trong đó, sân bay quốc tếJohn F.Kennedy ở New York và sân bay Charleston ở Nam Carolina là chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Sân bay John F.Kennedy phải đóng cửa từ 4/1 và mở cửa trở lại vào sáng ngày 5/1, nhưng việc mở cửa trở lại trở nên phức tạp hơn khi nhiều máy bay phải quay trở lại hạ cánh khẩn cấp và một số vụ va chạm trên đường băng.

Chia sẻ về cái lạnh cắt da cắt thịt, nhiều người dân tại nước Mỹ cho biết: “Tôi mang găng tay, đội mũ, đi 2-3 đôi tất và phải mặc 5-6 lớp áo khi ra đường” hay “Sáng nay tôi ra lấy xe nhưng chiếc xe đóng băng chẳng khác gì khối đá lạnh lấy ra từ tủ đông vậy”.

Trung Quốc

Cùng chung tình cảnh giống nước Mỹ, Trung Quốc cũng sắp sửa đón đợt lạnh kỷ lục trong suốt 10 năm qua. Theo SCMP, thời tiết lạnh kéo dài và lan rộng khiến một số khu vực có nhiệt độ xuống dưới mức trung bình 5-10 độ C. Sáng ngày 9/1 (theo giờ địa phương), nhiệt độ thấp nhất tại Hà Nam, Hồ Bắc, An Huy giảm từ -8 độ C xuống -13 độ C, Hồ Nam, Chiết Giang và Giang Tây giảm từ -3 độ C xuống - 7 độ C.

Mưa tuyết gây nhiều thiệt hại... cây đổ rạp ra đường, gây ùn tắc giao thông tại Trung Quốc. Ảnh Saostar

Trước đó, đợt bão tuyết thứ nhất tràn qua Trung Quốc vào tuần trước đã gây thiệt hại nặng nề cả về người và của. Bộ nội vụ Trung Quốc cho biết, bão tuyết khiến 21 người thiệt mạng, hơn 2,3 triệu người bị ảnh hưởng, hơn 3.700 người phải bỏ nhà cửa vì 700 ngôi nhà sập và khoảng 2.800 ngôi nhà khác bị hư hỏng nặng do tuyết. Hàng trăm nghìn ha cây trồng cũng bị ảnh hưởng, gây thiệt hại về kinh tế lên tới 847 triệu USD.

Hơn nữa, tuyết rơi liên tục còn khiến nhiều cây cối, trạm xe buýt gãy đổ, khiến mạng lưới giao thông bị tắc nghẽn. Riêng tỉnh An Huy, 23 đường cao tốc đã ngừng hoạt động và ít nhất 21 địa điểm du lịch tại tỉnh Hồ Nam đóng cửa. Ít nhất 17 sân bay tại Trung Quốc đã bị ảnh hưởng nặng nề, 3 sân bay đóng cửa hoàn toàn và hàng nghìn chuyến bay bị hủy bỏ hoặc chậm trễ.

Tây Ban Nha

Cũng khốn đốn vì băng tuyết, tại Tây Ban Nha, gần 70km đoạn đường cao tốc nối thủ đô Madrid với khu vực lân cận Segovia đã bị tuyết phủ trắng, gây ách tắc giao thông trong nhiều giờ.

Theo The Guardian, vào tối 6/1, khoảng 3.500 - 4.000 chiếc xe đã kẹt trong tuyết trên xa lộ AP-6. Một số xe bị kẹt tại đây tới 18 giờ. Hơn 150 thành viên của đơn vị phục vụ tình trạng khẩn cấp của quân đội (UME) đã àm việc suốt đêm để xúc tuyết và giúp đỡ những người bị kẹt trong tuyết.

Khi bị kẹt xe tại đây, một số người đã than phiền: “Hàng nghìn người bị kẹt như chúng tôi đều không nhận được thông tin gì. Họ không hề thông báo tình trạng này trên đài hay các trang mạng cũng như điều gì sẽ xảy ra với chúng tôi. Đứng đây nhiều giờ rồi nhưng tôi chưa thấy chiếc xe xúc tuyết nào”, ông Carlos Trevino, người bị kẹt xe suốt 13 giờ phàn nàn.

Thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu

Liệu có phải ngẫu nhiên mà các hiện tượng khí hậu cực đoan xảy ra khắp toàn cầu trong cùng một khoảng thời gian? Phải chăng đó là dấu hiệu của biến đổi khí hậu?

Trả lời câu hỏi này của AFP, các nhà nghiên cứu cho rằng phải rất thận trọng khi đánh giá các hiện tượng khí hậu cực đoan trên là biểu hiện của hiện tượng biến đổi khí hậu. Theo họ, mặc dù các hiện tượng này trùng hợp với các dự báo khí hậu trong một hành tinh đang nóng lên thì chỉ riêng một mùa hè khô hạn hay ẩm ướt cực điểm chưa thể là bằng chứng của biến đổi khí hậu.

Theo Jean-Pascal van Ypersele, phó chủ tịch Ủy ban Liên Chính phủ về Biến đổi khí hậu Toàn cầu của Liên hợp Quốc (IPCC), thời tiết cực đoan chỉ là một bằng chứng cho thấy những biến đổi về thời tiết đang trở nên rõ ràng hơn.

Cũng cùng quan điểm, ông Omar Baddour, nhà nghiên cứu về biến đổi khí hậu thuộc Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) cho biết: Sự tiếp diễn của các hiện tượng khí hậu cực đoan và mức độ của chúng là phù hợp với các dự báo của IPCC. Tuy nhiên các hiện tượng thời tiết này cần được quan sát nhiều năm mới có thể đưa ra những kết luận liên quan đến khí hậu.

Về mặt lý thuyết, trong một hành tinh đang nóng lên vì khí thải nhà kính, thế giới sẽ có những mùa mưa dữ dội hơn vào mùa hè, bão tuyết khủng khiếp hơn vào mùa đông, khô hạn sẽ khắc nghiệt hơn ít nhất ở một số khu vực, nắng nóng cũng sẽ khốc liệt hơn. Các dự báo và thống kê cũng cho thấy các hiện tượng thời tiết cực đoan sẽ tăng về cường độ và mức độ. Tuy nhiên hầu hết các nhà khoa học khí tượng đều chưa sẵn sàng đi tới kết luận rằng các hiện tượng thời tiết cực đoan có liên hệ với biến đổi khí hậu.

Gavin Schmidt, một nhà nghiên cứu khí hậu của Cơ quan Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA) cho biết: “Nếu bạn hỏi tôi với tư cách một con người rằng hiện tượng khô nóng ở nước Nga có liên quan tới biến đổi khí hậu không, thì câu trả lời là Có; nhưng nếu bạn hỏi tôi với tư cách một nhà khoa học rằng liệu tôi có thể chứng minh không, thì câu trả lời là Không, hay ít nhất là Chưa”.

Ở Nga, những quan điểm khoa học thận trọng như vậy có lẽ từng rất được hoan nghênh. Nước Nga vốn đóng một vai trò miễn cưỡng và thậm chí có khi còn cản trở các đàm phán toàn cầu nhằm hạn chế biến đổi khí hậu. Có lẽ một phần bởi vì nước Nga rất mong chờ những lợi ích kinh tế từ vùng đất Siberi rộng lớn của mình nhờ khí hậu ấm lên.

Tuy nhiên, nắng nóng đỉnh điểm ở Nga kết hợp với khô hạn và thảm họa cháy rừng ở miền Trung Nga vốn mát mẻ có vẻ đã làm nước Nga thay đổi suy nghĩ. Chính tổng thống Nga Mevedev, trong một cuộc họp với Ủy ban An Ninh Nga đầu tháng này đã phát biểu: “Cả thế giới đang nói về biến đổi khí hậu. Thật không may, điều đang xảy ra ở miền Trung nước ta lại là bằng chứng của hiện tượng toàn cầu này, bởi vì trong lịch sử chúng ta chưa từng phải đối mặt với điều kiện thời tiết như vậy.”

Tuy nhiên, dù các hiện tượng thời tiết cực đoan đang diễn ra chưa hẳn là hệ quả của sự ấm lên toàn cầu, Lester Brown thuộc Viện Chính sách Trái đất vẫn khẳng định: “Điều mà chúng ta có thể chắc chắn là với những dự báo về một nền nhiệt tăng lên trong tương lai, chúng ta sẽ còn chứng kiến nhiều “nước Nga” nữa trên khắp thế giới”.

Cực đoan hơn, những người hoài nghi biến đổi khí hậu lại cho rằng các nhà nghiên cứu thời tiết không đủ tầm đánh giá về xu hướng lâu dài của khí hậu để có thể vẽ lên mối liên hệ giữa nóng lên toàn cầu và các hiện tượng thời tiết cực đoan. Theo họ, các hiện tượng như nắng nóng và khô hạn kỷ lục những năm 1930 cùng với bão bụi đã khiến hàng triệu người Mỹ phải di cư và thay đổi cả cơ cấu dân số Mỹ là bằng chứng cho thấy thời tiết cực đoan chẳng phải là điều gì mới mẻ.

Trần Minh (t/h)
Nguồn tin: www.vietq.vn(lntrang)